Τι είναι το Bios και τι το UEFI
Τι είναι το Bios και τι το UEFI
Oι περισσότεροι χρήστες υπολογιστών θα έχουν παρατηρήσει ότι όταν κάνει εκκίνηση (ο υπολογιστής ή το laptop) αναγράφει στην αρχική οθόνη ότι μπορεί να μπείτε στο bios του πατώντας κάποιο πλήκτρο. Ουσιαστικά πατώντας το συγκεκριμένο πλήκτρο που αναφέρει μπαίνετε σε ένα ειδικό περιβάλλον που μπορείτε να ρυθμίσετε βασικές λειτουργίες και περιφερειακά του υπολογιστή σας.
Στο συγκεκριμένο άρθρο θα αναλύσουμε τι είναι Bios και τι κάνει καθώς επίσης τι το UEFI, ποιες οι διαφορές τους και ποιο είναι καλύτερο από τα δύο; Τι μπορεί να κάνει το bios και τι το UEFI;
Τι είναι το Bios
To Bios προέρχεται από τα τα αρχικά της φράσης (Basic Input Output System). Είναι ένας πηγαίος κώδικας που βρίσκεται εγκατεστημένο σε ένα eprom chip της μητρικής πλακέτας (motherboard) υπολογιστή ή του laptop. Αυτό που κάνει το bios είναι να φορτώνει όλες τις αρχικές ρυθμίσεις και λεπτομέρειες που χρειάζεται η μητρική πλακέτα έτσι ώστε να αναγνωρίσει σε πρώτη φάση τα περιφερειακά του υπολογιστή (κάρτα γραφικών, σκληρός δίσκος, usb κτλ) και να μπορέσει να κάνει εκκίνηση και να φορτώσει το λειτουργικό σύστημα.
Πατώντας κάποιο πλήκτρο (συνήθως Del, F1, F11, F12, αναγράφεται στην αρχική οθόνη κατά την εκκίνηση του υπολογιστή) μπορούμε να μπούμε στις επιλογές του Bios.
Τι κάνει το Bios
Το Bios εκτελεί κάποιες διεργασίες πριν ξεκινήσει ο υπολογιστής να φορτώσει το λειτουργικό σύστημα. Συγκεκριμένα:
- Ενεργοποιεί ή απενεργοποιεί τα περιφερειακά που του έχουμε δηλώσει ή είναι δηλωμένα από τον κατασκευαστή
- Κάνει διαγνωστικούς ελέγχους κατά την εκκίνηση του υπολογιστή
- Ρυθμίζει την επικοινωνία των περιφερειακών μεταξύ τους
- Ρυθμίζει την συχνότητα χρονισμού του επεξεργαστή και των μνημών
- Εντοπίζει νέα περιφερειακά που έχουν συνδεθεί και τα ρυθμίζει με τα ήδη εγκατεστημένα έτσι ώστε να μην κάνουν μεταξύ τους confict και να έχουν μία σωστή λειτουργία μεταξύ τους
Ρυθμίσεις μέσα από το Bios
Ανάλογα την έκδοση Bios, το είδος της μητρικής πλακέτας ή του Laptop που διαθέτουμε καθώς επίσης και την εταιρία που δημιούργησε το bios μπορούμε να κάνουμε παραμετροποιήσεις και να δούμε πληροφορίες σχετικά με το configuration του υπολογιστή. Συγκεκριμένα:
- Βλέπουμε τα χαρακτηριστικά του υπολογιστή και το hardware που διαθέτει. Σκληρό δίσκο, cd, μνήμες, τύπος επεξεργαστή, ταχύτητα, τύπος μνήμης, usb, άλλοι δίαυλοι της μητρικής κ.ο.κ
- Ρυθμίζουμε επιδόσεις και ταχύτητα του υπολογιστή. Τους δίαυλους, την μνήμη cache, overclocking τον επεξεργαστή κτλ.
- Ενεργοποιούμε ή απενεργοποιούμε περιφερειακά και λειτουργίες του υπολογιστή ή του laptop. Onboard κάρτα γραφικών, onboard κάρτα ήχου, usb, firewire κτλ.
- Αλλάζουμε την σειρά των σκληρών ή άλλων αποθηκευτικών μέσων με την οποία θα κάνει εκκίνηση ο υπολογιστής. Από κάποιο σκληρό δίσκο, από θύρα usb, από CD-Rom κτλ.
- Μπορούμε να δούμε τις θερμοκρασίες της CPU και γενικότερα του συστήματος
- Ρυθμίζουμε την ταχύτητα των ανεμιστήρων του συστήματος ψύξης του laptop ή του υπολογιστή
Τι είναι το UEFI
Οι απαιτήσεις των νέων υπολογιστών και laptops ανάγκασαν τις εταιρίες που έφτιαχναν τα Bios να τα εξελίξουν κι έφτιαξαν το UEFI. Ουσιαστικά το UEFI είναι η εξέλιξη του Bios. Προσφέρει περισσότερες επιλογές στην διαχείριση των περιφερειακών του υπολογιστή και ένα πιο εξελιγμένο και γραφικό περιβάλλον.
Διαφορές Bios και UEFI
To UEFI μπορεί να κάνει όλα τα παραπάνω πράγματα που αναφέραμε για το Bios. Η διαφορά είναι ότι παρέχει κι επιπλέον επιλογές που δεν μπορεί να προσφέρει το Bios. Συγκεκριμένα
- Υποστηρίζει σκληρούς δίσκους που είναι χωρητικότητας πάνω από 2TB
- Έχει την δυνατότητα να υποστηρίξει πάνω από 4 primary partitions με GUID partition table
- Είναι ταχύτερο από το Bios. Φορτώνει άμεσα τις ρυθμίσεις των περιφερειακών και τα συγχρονίζει άμεσα έτσι ώστε να μπει κατευθείαν στην εκκίνηση του λειτουργικού συστήματος
- Διαθέτει ένα γραφικό περιβάλλον με περισσότερες επιλογές ρυθμίσεων σε σύγκριση με το Bios
- Υποστηρίζει Secure Boot το οποίο του επιτρέπει να ελέγχει τυχόν αλλοιώσεις του λειτουργικού συστήματος από ιό ή malware. Σε περίπτωση κάποιας παραποίησης μπορεί να επαναφέρει το λειτουργικό σύστημα από το recovery partition του σκληρού δίσκου
- Το UEFI υποστηρίζει λειτουργίες δικτύου. Αυτό σημαίνει ότι κάποιος μπορεί να συνδεθεί εξ’αποστάσεως στον υπολογιστή ακόμη κι αν δεν έχει φορτώσει το λειτουργικό σύστημα ή να ενεργοποιήσει τον υπολογιστή σε περίπτωση που είναι κλειστός
Αναβάθμιση Bios ή UEFI
Όλες οι εταιρίες που κατασκευάζουν μητρικές ή laptop στην υποστήριξη των προϊόντων εκεί που βρίσκονται οι οδηγοί (drivers) υπάρχουν και οι αναβαθμίσεις των Bios ή του UEFI.
Η αναβάθμιση είναι απαραίτητη όταν αντιμετωπίζετε προβλήματα με τις λειτουργίες των περιφερειακών ή του επεξεργαστή. Η διαδικασία αναβάθμιση του Bios ή του UEFI απαιτεί μεγάλη προσοχή και κατά την διαδικασία της αναβάθμισης δεν πρέπει ο υπολογιστής ή το laptop να μείνει χωρίς ρεύμα.
Σε περίπτωση που μείνει χωρίς ρεύμα ο υπολογιστής ή το laptop κατά την διαδικασία της αναβάθμισης τότε το Bios/UEFI δεν επανέρχεται με την διαδικασία του flashing και θα χρειαστεί να πάει σε ένα επισκευαστικό κέντρο που προγραμματίζουν Bios/UEFI με eprom programmer όπως είναι τα καταστήματά 9Volto.
Τρόποι αναβάθμισης Bios και UEFI
O τρόπος που γίνεται η αναβάθμιση ενός Bios ή UEFI ποικίλει ανάλογα την μητρική, την εταιρία κατασκευής Bios/UEFI και την έκδοση Bios/UEFI που διαθέτει. Συγκεκριμένα το Bios/UEFI μπορεί να αναβαθμιστεί.
- Χρησιμοποιώντας εκτελέσιμο αρχείο που τρέχει κατευθείαν από τα Windows
- Με αρχείο που τρέχει μόνο σε περιβάλλον Dos
- Bin το οποίο τοποθετείται σε usb stick και αναβαθμίζεται μόνο μέσα από το Bios/UEFI
- Αρχείο Bin που τοποθετείται σε οποιοδήποτε φάκελο του σκληρού δίσκου κι αναβαθμίζεται μόνο μέσα από το Bios/UEFI
Σε περίπτωση που το Bios είναι κατεστραμμένο (corrupted) καμία από τις παραπάνω λειτουργίες δεν μπορεί να αναβαθμίσει και να επιδιορθώσει το πρόβλημα. Θα πρέπει να ξεκολληθεί η eprom του bios (το τσιπ) από την μητρική, να προγραμματιστεί με eprom programmer και να ξανακολληθεί πάλι στην μητρική. Εκεί επεμβαίνουμε εμείς.
Κατεστραμμένο Bios ή UEFI
Μπορεί κάποια πτώση τάσης κατά την εκκίνηση του υπολογιστή ή του laptop να κάνει ένα fail boot με αποτέλεσμα να κολλήσει το Bios ή το UEFI. Έχουμε γράψει άρθρο σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργεί ένα χαλασμένο Bios ή UEFI. Μπορείτε να διαβάσετε ->εδώ<- το άρθρο μας σχετικά με τα προβλήματα που δημιουργεί ένα χαλασμένο Bios/UEFI και την διαδικασία προγραμματισμού του.
Σε μία τέτοια περίπτωση το 9Volto μπορεί να επαναπρογραμματίσει το Bios ή το UEFI του υπολογιστή ή του laptop σας και να λειτουργήσει και πάλι άψογα χωρίς κανένα πρόβλημα.
Το 9Volto είναι ένα εξειδικευμένο επισκευαστικό κέντρο smartphone, tablet , laptop και υπολογιστών το οποίο μπορεί να αναλάβει οποιαδήποτε βλάβη σε hardware αλλά και σε firmware επίπεδο.
Κατάστημα 1: Πύλης 59 Πειραιάς τηλ: 2104118176
Κατάστημα2: 25ης Μαρτίου 55 Πειραιάς τηλ: 2104212212
